Łupież – co go powoduje i jak go zwalczyć? Sprawdzone sposoby

Łupież to przewlekłe i nawracające schorzenie dermatologiczne obejmujące skórę głowy, które objawia się nadmiernym złuszczaniem naskórka. Dotyka aż 50% dorosłej populacji i chociaż nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, może znacząco obniżać komfort życia. Świąd, podrażnienia oraz nieestetyczny wygląd włosów to tylko niektóre z jego uciążliwych objawów. Zrozumienie przyczyn powstawania łupieżu jest kluczowe dla skutecznej walki z tym problemem.

Patogeneza łupieżu

Łupież to powszechne schorzenie skóry głowy, charakteryzujące się nadmiernym złuszczaniem naskórka, któremu często towarzyszy świąd, podrażnienia oraz wzmożona produkcja sebum. Choć problem ten jest postrzegany głównie jako defekt estetyczny, jego patogeneza jest złożona i obejmuje zarówno czynniki środowiskowe, jak i wewnętrzne, związane ze stanem skóry oraz jej mikrobiotą. Do głównych przyczyn powstawania łupieżu zalicza się nadmierną aktywność gruczołów łojowych, zmiany w funkcjonowaniu bariery naskórkowej oraz nieprawidłową kolonizację skóry przez drobnoustroje. W szczególności istotną rolę odgrywa drożdżak Malassezia, który, metabolizując lipidy obecne w łoju, wytwarza wolne kwasy tłuszczowe podrażniające skórę i wywołujące stan zapalny. Oprócz Malassezia, w patogenezie łupieżu mogą uczestniczyć również inne mikroorganizmy, w tym bakterie z rodzaju Staphylococcus, które wpływają na równowagę mikroflory skóry głowy i mogą dodatkowo zaostrzać objawy tego schorzenia.

Jak charakteryzować łupież?

Łupież najczęściej objawia się drobno płatkowym złuszczaniem skóry głowy, czyli charakterystycznymi „białymi płatkami” osypującymi się na ramiona, a także uporczywym świądem. Możemy wyróżnić trzy główne rodzaje tego schorzenia.

Łupież suchy

Pierwszym i najczęściej diagnozowanym typem, zwłaszcza u nastolatków, jest łupież suchy, zwany również zwykłym.  Charakteryzuje się obecnością drobnych, białych lub szarych łusek, które sypią się z włosów i osiadają na ramionach. Skóra głowy jest często sucha, napięta i swędząca, ale brak jest stanu zapalnego. Może również towarzyszyć jej nadmierna łamliwość włosów i uczucie ich szorstkości. Główne przyczyny tego rodzaju łupieżu obejmują:

• Przesuszenie skóry głowy wskutek stosowania agresywnych kosmetyków i częstego mycia włosów
• Niską wilgotność powietrza, szczególnie w okresie zimowym
• Czynnik genetyczny wpływający na tempo rogowacenia naskórka
• Niedobory witamin, zwłaszcza witamin A, E i z grupy B
• Niewłaściwa dieta uboga w zdrowe tłuszcze i antyoksydanty

Łupież tłusty

Drugim rodzajem jest łupież tłusty, powiązany z łojotokowym zapaleniem owłosionej skóry głowy. Towarzyszy mu intensywny świąd, stan zapalny oraz przylegające do skóry, tłuste płatki łupieżu. Dodatkowo schorzenie to często wiąże się z nadmiernym wydzielaniem sebum, obejmującym nie tylko skórę głowy, ale także okolice czoła, brwi czy uszu. Główne przyczyny łupieżu tłustego obejmują:

• Nadmierne wydzielanie sebum, prowadzące do przetłuszczania się skóry głowy
• Kolonizację skóry głowy przez grzyby z rodzaju Malassezia spp, które wywołują reakcję zapalną
• Czynniki hormonalne, takie jak nadmiar androgenów stymulujących aktywność gruczołów łojowych
• Predyspozycje genetyczne i indywidualna wrażliwość skóry
• Stres i zaburzenia emocjonalne, które mogą nasilać objawy łojotoku i łupieżu
• Stosowanie nieodpowiednich kosmetyków, które mogą podrażniać skórę i zaburzać jej równowagę

Główne czynniki łupieżu

Głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za rozwój łupieżu są zarówno czynniki endogenne, jak i egzogenne. Do najważniejszych z nich należą zaburzenia funkcjonowania gruczołów łojowych, które prowadzą do nadmiernej produkcji sebum, a tym samym sprzyjają namnażaniu się drożdżaków Malassezia spp. 

Nadprodukcja sebum

Zwiększona aktywność gruczołów łojowych jest głównym czynnikiem predysponującym do występowania łupieżu tłustego. Może być ona wywołana zmianami hormonalnymi, dietą bogatą w tłuszcze nasycone oraz stresem. Hormony, zwłaszcza androgeny, odgrywają kluczową rolę w regulacji wydzielania sebum, co tłumaczy częste występowanie łupieżu w okresie dojrzewania oraz u dorosłych z zaburzeniami hormonalnymi. Dodatkowo, niewłaściwa pielęgnacja skóry głowy, brak higieny lub nadmierne stosowanie kosmetyków mogą pogarszać objawy poprzez zatykanie porów i sprzyjanie namnażaniu drobnoustrojów.

Grzyby Malassezia

Gatunki Malassezia globosa i Malassezia restricta są głównymi drobnoustrojami powiązanymi z patogenezą łupieżu. Badania wykazały, że grzyby te metabolizują triglicerydy obecne w łoju, w wyniku czego dochodzi do powstania wolnych kwasów tłuszczowych, w tym kwasu oleinowego. Substancje te mogą wywoływać reakcję zapalną i podrażnienie skóry, prowadząc do nadmiernego złuszczania się naskórka. W efekcie dochodzi do wzmożonego procesu keratynizacji, co objawia się charakterystycznymi białymi łuskami na skórze głowy. Ponadto, niektóre badania sugerują, że specyficzne enzymy lipolityczne produkowane przez Malassezia mogą dodatkowo nasilać stan zapalny, powodując swędzenie i dyskomfort. W odpowiedzi na obecność tych mikroorganizmów organizm może reagować wzmożoną produkcją sebum, co tworzy błędne koło sprzyjające dalszemu rozwojowi łupieżu.

Przeciwłupieżowe produkty trychologiczne – linia Epsilon

Zestaw Epsilon Molecular Trichology to kompleksowe rozwiązanie pielęgnacyjne stworzone z myślą o wymagającej skórze głowy. Dzięki połączeniu najnowocześniejszych składników aktywnych, produkty zawarte w zestawie skutecznie rozwiązują problemy związane nie tylko z łupieżem, ale również łojotokowym zapaleniem skóry oraz podrażnieniami skóry głowy. Formuła zestawu działa wielopłaszczyznowo, aby przywrócić skórze głowy zdrowie, równowagę i komfort, a także wspomagać wzrost włosów.

W skład pełnej kuracji Epsilon wchodzą:

• Szampon Molecular Trichology Epsilon – zaawansowany dermokosmetyk trychologiczny zaprojektowany z myślą o pielęgnacji skóry głowy z problemami nadmiernej keratynizacji, takimi jak łupież, łojotokowe zapalenie skóry czy stany zapalne skalpu. Formuła produktu łączy działanie oczyszczające, przeciwzapalne oraz regulujące mikroflorę skóry, zapewniając skuteczne wsparcie w łagodzeniu dolegliwości skórnych i poprawie kondycji włosów.
• Serum w ampułkach Epsilon Dandruff Scalp – unikalna formuła, która łączy składniki aktywne o synergistycznym działaniu, skutecznie eliminując łupież, regulując mikroflorę skóry głowy oraz redukując nadmierne rogowacenie naskórka. Dzięki starannie dobranym składnikom produkt nie tylko usuwa objawy łupieżu, ale również zapobiega jego nawrotom, przywracając równowagę hydrolipidową skóry głowy i zapewniając długotrwały komfort skalpu.
• Peeling Molecular Trichology Delta Scalp Exfoliation – zaawansowany preparat trychologiczny o złożonej formulacji, wykorzystujący właściwości kwasów alfa-hydroksylowych (AHA) oraz enzymów pozyskanych w procesie fermentacji. Skutecznie oczyszcza i wspomaga regenerację skóry głowy, intensyfikując procesy złuszczania oraz przywracając równowagę mikrobiologiczną.

Łupież to problem, który można skutecznie kontrolować przy odpowiedniej pielęgnacji i zmianie nawyków. Jeśli chcesz pozbyć się go raz na zawsze, postaw na produkty o sprawdzonym działaniu, takie jak linia Epsilon Molecular Trichology. Sprawdź, jak skuteczna pielęgnacja może odmienić wygląd i zdrowie Twojej skóry głowy!

Bibliografia:

1. Borda LJ, Wikramanayake TC. Seborrheic dermatitis and dandruff: A comprehensive review. J Clin Investig Dermatol. 2015.
2. Nazzaro-Porro M, Passi S. Identification of Pityrosporum orbiculare lipids containing arachidonic acid and their potential role in pityriasis versicolor. J Invest Dermatol. 1978;71(3):237-241.
3. Nayak CS, Behera B. Malassezia yeast infections in humans. J Clin Diagn Res. 2017;11(6):DE01-DE05.
4. Velegraki A, Alexopoulos EC, Kritikou S, et al. Enhanced isolation of Malassezia species from patient skin scales mediated by acidic endo-extracellular lipase activity. J Clin Microbiol. 2004;42(9):3783-3785.